kapitein Johannes Kuipers

10z G.Gerarda,20-4-1905,vlak voor de maiden voyage, Jan Smit,Van Halewijn,Kees Smit,H.v.d.Horst v.Hil jr,Pieter,Frits Smit jr,Hendrik Smit,kapt.Joh.Kuypers
uiterst rechts staat kapitein Kuipers

KuipersKapitein J. Kuipers leefde van 1852 tot 1940. Hij werd op 15 november 1852 in Midsland op Terschelling geboren. Als 14-jarige jongen ging hij naar zee en voer tot 1874 als lichtmatroos en matroos op kleine zeilschepen in de Europese vaart. Ook voer hij naar Brazilië. Daarna ging hij naar de zeevaartschool om in 1875 en 1877 zijn stuurmansdiploma’s te behalen. Johannes trouwde op 19 juli 1877 met Bartje de Graaf (20 augustus 1854 – 6 febr. 1915 Terschelling) Ze woonden in Kinnum. Hij voer tot 1880 nog als 2e stuurman , maar werd in dat jaar 1ste stuurman op de “Thorbecke”. De “Thorbecke” was een composiet klipperbark van 826 ton, gebouwd in 1876. In 1885 werd hij kapitein op dat schip voor de vaart op Indië en China. In de tussentijd kreeg Kuipers tussen 1878 en 1890 4 kinderen, 2 jongens en 2 meisjes. Helaas werd de “Thorbecke” in 1893 verkocht. Daarna lukte het niet om op een ander schip kapitein te worden dus werd hij maar weer 1e stuurman. In 1895 vertrok hij op de stalen bark “Evertsen” naar Java. Maar in 1897 werd ook dat schip verkocht.. Weer kon hij geen schip naar zijn zin vinden en voer hij maar een jaar als stuurman op een stoomsleepboot, de “Hercules”. In 1898 werd hij 1e stuurman op het stalen fregat “De Ruyter”. Op dit schip werd hij in 1900 weer kapitein. In 1903 werd dit schip ook alweer verkocht. Toen verving hij de zieke kapitein Gerrit Bruijn voor één reis op de “Adriana”. Hij voer van New York naar Java en terug naar Boston. In januari 1905 kwam kapitein Bruijn die inmiddels hersteld was daar heen en nam het gezag weer over. Daarna zat het mee! Meteen in het nieuwe jaar 1905 werd hij door Pieter van der Hoog benoemd als gezagvoerder op de nieuwe viermaster “Geertruida Gerarda”.  Eigenlijk was het de bedoeling dat kapitein J.J. van der Laag de nieuwe gezagvoerder zou worden maar die kampte met zijn gezondheid.  En zo werd Johannes Kuipers kapitein op het laatste en Nederlands grootste zeilschip! Het was de kroon op zijn loopbaan. De eerste reis met de “Geertruida Gerarda” trok veel belangstelling. De prachtige gloednieuwe viermaster vertrok op 20 april 1905, geladen met stukgoed van Rotterdam naar Batavia onder bevel van kapitein J. Kuipers. Maar eerst werd er op het dek nog een prachtige statiefoto gemaakt met reder Pieter in het midden en zijn zakenpartners links en rechts van hem. En rechts op het hoekje staat kapitein Kuipers met zijn schipperspetje op. Het is inmiddels een bekende foto geworden.. Op 27 juni 1905 werd de Kaap gerond en op 7 augustus bereikte het nieuwe schip Batavia.
Ruim een jaar later overleed Pieter en ging het boekhouderschap over op Corn. J. Lels te Rotterdam. De diverse aandeelhouders van de “Geertruida Gerarda” hadden de heer Lels benoemd. Kapitein Kuipers maakte verschillende reizen naar Java, Chili en Australië.

Een beruchte en veel genoemde reis was de reis van 1907: Op 21 augustus vertrok de sleper “Poolzee” met de viermastbark naar Port Talbot. De “Geertruida Gerarda” was geladen met kolen en vertrok op 24 september 1907 naar Mejillones in Chili. De Falklandseilanden kwamen 29 november in zicht, maar daarna lukte het niet Kaap Hoorn te ronden. Wekenlang bokste men op tegen stormachtige westenwinden. De bemanning raakte uitgeput. Na rijp beraad werd besloten om te keren en dan maar voor de wind rond de aarde te gaan varen. Op 19 december passeerde het schip Kaap de Goede Hoop en bereikte tenslotte 14 maart 1908 de haven van bestemming, na 172 dagen reis.

 

periode   schip reder  gegevens schip  bijzonderheden 
1880-1893 Thorbecke klipperbark, composiet gebouwd, 826 ton tot 1885 1e stuurman, daarna gezagvoerder
1895 Evertsen Ned. Scheepvaart Mij., A’dam stalen bark, 28-3-1890 kiel gelegd, 2100 ton, gebouwd bij Rijkee & Co 1e stuurman
1897 Hercules stoomsleepboot stuurman
1898-1903 De Ruyter stalen fregat 1e stuurman, vanaf 1900 kapitein
1903-1904 Adriana Jan Ulrich Smit stalen driemastfregat, 1740 nrt. naamsein NBJV vervanging van kapt.Bruijn wegens ziekte
1905-1910 Geertruida Gerarda (2) Pieter van der Hoog stalen viermastbark, 2404 nrt. maidentrip 20 april 1905

Op de foto met de bemanning van de “Geertruida Gerarda” staat achter zijn vader zoon Dirk. Dat was de jongste zoon van de kapitein, geboren op 20 maart 1890. Dirk trouwde met Neeltje Kuyper 25 augustus 1916 op Terschelling. Het was een kort huwelijk, na ruim 3 maanden stierf Neeltje. Dirk is net als zijn pa kapitein geworden. In de Blauwe Wimpel van oktober 1959 verscheen een uitgebreid artikel van hem over de afgebroken ronding van de “Geertruida Gerarda” in 1907.  In de uitgave van de St. Ned. Kaap Hoorn-vaarders van 2010 over de reizen rond Kaap Hoorn onder Nederlandse vlag staat op blz. 84 het verhaal van de afgebroken ronding, gegevens ontleend aan het verhaal van zoon Dirk Kuipers. Kapitein Kuipers overleed 5 juni 1940 op Terschelling op 87-jarige leeftijd als één van de laatste Nederlandse zeilschipkapiteins.

links van de boei met zwarte pet en snor is kapt. Kuipers, zoon Dirk rechts achter hem, vaart mee als matroos
links van de boei met zwarte pet en snor is kapt. Kuipers, zoon Dirk rechts achter hem, vaart mee als matroos

Alleen kapitein Teunis Pronker overleefde hem. Ton Pronker schreef in zijn boek dat hij ooit nog eens met zijn opa van Vlieland naar Terschelling is gezeild om de oude kapitein Kuipers te ontmoeten.

In de stamboom van familie Verhoeff vond ik een grappig verband. De jongste dochter van kapitein Kuipers, Geertje Ida Kuipers die in 1888 geboren was, trouwde later met een jongen uit Krimpen aan de Lek.. Op 2 juni 1920 trouwde zij in Rotterdam met Martinus Verhoeff die in 1887 in Krimpen aan de Lek geboren was als zoon van Cornelis Verhoeff en Elisabeth Kalkman.

 

 

kontakt

plaats een reactie onder aan deze pagina of mail via: info@pietervanderhoog.nl